Αρένιους, Σβάντε Άουγκουστ

(Svante August Arrhenius, Βικ, Ουψάλα 1859 – Στοκχόλμη 1927). Σουηδός χημικός και φυσικός, ένας από τους ιδρυτές της φυσικοχημείας. Άρχισε τις σπουδές του στην Ουψάλα και τις συνέχισε στη Στοκχόλμη, όπου υπέβαλε τη διδακτορική διατριβή του (1884) σχετικά με την αγωγιμότητα των ηλεκτρολυτών, θεωρία που πήρε το όνομά του. H θεωρία αυτή, καινοτόμος για τις αντιλήψεις της σχετικά με την αγωγιμότητα των διαλυμάτων και τον σχηματισμό των χημικών συνθέτων, δεν έγινε αποδεκτή χωρίς αγώνες και συζητήσεις. Ο Α. συνέχισε τις εργασίες του, σε συνεργασία με τον Βίλχελμ Όστβαλντ και τον Γιάκομπους Βαν’τ Χοφ, και επισήμανε τα αποτελέσματα των μελετών του σε άρθρο που δημοσίευσε στην Επιθεώρηση φυσικής χημείας (1887). Αρνήθηκε θέση καθηγητή στο Γκίισεν (Γερμανία) και έγινε καθηγητής της φυσικής στο πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης του οποίου εξελέγη πρύτανης (1897). Το 1900 δημοσίευσε το έργο του Θεωρητική ηλεκτροχημεία όπου ανέλυε περαιτέρω τη θεωρία του στο φαινόμενο του ατμοσφαιρικού ηλεκτρισμού. Το 1903 τιμήθηκε με το Νόμπελ χημείας. Αρνήθηκε θέση καθηγητή σε ιδιωτικό εργαστήριο του Βερολίνου και το 1905 διορίστηκε διευθυντής του Ιδρύματος Νόμπελ φυσικοχημικών πειραματικών ερευνών, θέση που διατήρησε έως τον θάνατό του. Κατά την περίοδο αυτή δημιούργησε το έργο του Θεωρίες της Χημείας (1909). Στον Α. οφείλονται σημαντικές πρόοδοι στη βιοχημεία, ιδιαίτερα στο θέμα της δράσης των τοξινών και των αντιτοξινών. Τα μαθήματά του στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια δημοσιεύτηκαν το 1907 με τον τίτλο Ανοσοχημεία. Επίσης ο Α. ενδιαφέρθηκε για τα προβλήματα της κοσμογονίας και στο έργο του Η γένεση των κόσμων (1907) διατυπώνει την άποψη ότι η βαθμιαία ελάττωση της ενέργειας προς την κατεύθυνση μιας αύξησης της εντροπίας στους αστέρες βρίσκεται σε υψηλότερο επίπεδο στα νεφελώματα, έτσι που το τέλος του κόσμου με την ελάττωση της ενέργειας (την οποία ο Ρούντολφ Κλαούζιους ονόμασε Warmetod)δεν είναι αναπόφευκτο. Διατύπωσε επίσης την υπόθεση της πανσπερμίας, κατά την οποία η ζωή μπορεί να υπάρξει παντού στο σύμπαν με τη μορφή σπορίων που μεταφέρονται από αστέρα σε αστέρα με το φως ή άλλες ακτινοβολίες. Οι αντιλήψεις του Α. θεωρούνται συμπλήρωμα της ατομικής θεωρίας και αφετηρία για τις κατοπινές θεωρίες σχετικά με τη σύσταση της ύλης.